De tijd dat standaard na de kerkdienst een begrafenis op het kerkhof plaats vond is definitief voorbij. Begraven word er nog steeds, maar in andere omstandigheden. Cremeren wordt steeds populairder en een nieuwe vormen als resomeren, cryomeren en zelfs composteren komen steeds meer in het nieuws. Resomeren zal in de nabije toekomst ook een nieuwe optie zijn zodra dat in de nieuwe Uitvaartwet word opgenomen.
Begraven is in Nederland de oudste traditie. Een graf is een plekje wat je altijd kunt bezoeken als daar behoefte aan is. Maar waar van oudsher een begrafenis op een kerkhof plaats vond (na de bijbehorende kerkdienst) vinden de meeste begrafenissen nu plaats op een algemene, of gemeentelijke begraafplaats, omdat die niet gekoppeld zijn aan een religieuze afscheidsdienst. Ook is het gebruik van natuurbegraafplaatsen sterk in opkomst.
Een graf is altijd voor minimaal 10 jaar (wettelijke grafrust) omdat in die periode het lichaam moet zijn vergaan. Na die periode moeten de grafrechten worden verlengd anders word het graf geruimd (of alleen de grafsteen verwijderd). Vaak is er ook een keuze voor 20 of 30 jaar grafrechten.
Begraven is meestal duurder dan cremeren, alleen al door de kosten voor een grafsteen en het onderhoud voor meerdere jaren.
Anders is het op een natuurbegraafplaats. Zo'n graf is enorm veel duurder dan een "normaal" graf maar is eenmalig en voor "eeuwig". Zo'n graf wordt nooit geruimd maar gaat vanaf de dag van de begrafenis weer op in de natuur. Grafmomumenten zijn in dat geval zeer beperkt toegestaan.
Cremeren, het verrbanden van een lichaam, is ook al zo oud als de mensheid zelf maar in Nederland relatief nog niet zo lang toegestaan. Tegenwoordig wordt er meer gecremeerd dan begraven en de belangrijkste reden is dat een graf bijgehouden moet worden en er steeds minder mensen zijn die een graf willen bezoeken. De kosten spelen daarbij vaak ook een rol.
Door het loslaten van de religieuze afscheidsdienst is er een grote vraag onstaan naar alternatieve manieren.
Heel lang was de auladienst in het crematorium de standaard maar daar komt snel verandering in. Een afscheidsbijeenkomst vindt steeds vaker plaats op een andere lokatie zoals in een uitvaartcentrum, horeca gelegenheid of zelfs de lokale voetbalkantine. Het komt ook vaker voor dat er helemaal geen afscheidsdienst plaats vind (vaak uit kosten overwegingen) maar gaat het lichaam rechtstreeks naar het crematorium voor de crematie.
Bij een crematie is er later geen plekje om later nog naar toe te gaan. Mensen bewaren de (sier)urn dan thuis of zetten hem bij in een graf of in een urnenmuur op een begraafplaats. De as wordt ook vaak uitgestrooid op een favoriet plekje van de overledene, al zijn daar wel regels aan gebonden. Een beetje as bewaren in een persoonlijk sierraad of "keepsake" (soort mini urntje) is ook een veel gekozen optie.
Bij resomeren wordt het lichaam in een chemisch proces opgelost waarna er een poeder overblijft, vergelijkbaar met de as na een crematie. Resomeren zou een minder grote millieubelasting vormen dan begraven of cremeren. Resomeren is in Nederland nu nog niet toegestaan maar dat gaat veranderen als de nieuwe Uitvaartwet gaat gelden.
In Den Haag is vooruitlopend op die wet al de eerste resomatie installatie geplaatst.
Je lichaam doneren aan de wetenschap is gratis en de goedkoopste manier om een uitvaart te houden. Het idee is echter niet zo romantisch als je weet dat het lichaam dan ingevroren word, in stukjes wordt gezaagd en als de medische studenten met die stukken hebben geoefend, als medisch afval wordt verbrand.
Het blijft noodzakelijk voor studenten om van te kunnen leren maar soms is er zelfs zoveel aanbod dat er een tijdje geen nieuwe lichamen worden aangenomen.
Cryomeren is een soort vriesdrogen van het lichaam. Het lichaam wordt zo diep ingevroren dat het uit elkaar valt in een soort organisch poeder. Dat poeder is niet geschikt om zo te bewaren dus het moet dan alsnog begraven worden zodat de resten kunnen worden opgenomen in de grond.
Cryomeren is in Nederland niet toegestaan en dat zal op korte termijn ook niet gauw gebeuren
Wat in Nederland ook niet is toegestaan is het invriezen van het lichaam, in de hoop dat het in de toekomst met betere technieken weer tot leven kan worden gewekt. In de Verenigde Staten gebeurt het wel, maar er is nog nooit iemand weer tot leven gewekt. Zou je hiervoor kiezen is het belangrijk dat het invriezen zo snel mogelijk plaats vind. Het bloed wordt vervangen door een conserverende vloeistof en medicamenten. En omdat de behandeling meteen na overlijden moet beginnen is het onmogelijk om nog afscheid van het lichaam te nemen.